کلاس نظریه های امنیت داخلی- جلسه سوم

 جلسه سوّم 28/11/91

شناخت مفاهیم اصلی:ش

خواسته ها:

آن دسته از نیازهایی که موضوع مطلوبیّت بازیگر قرار گرفته است به گونه ای که مایل به هزینه کرد برای تأمین/ حفظ یا توسعه آن می باشد.

جنس خواسته از جنس نیاز است.خواسته نیازی است که فرد یا مرکز یا ...حاضر است هزینه کند.به عنوان مثال برای حاکم شدن ارزشهای دینی تا چه اندازه ای می خواهد هزینه کند.در سطح تحلیل ملّی هم اینگونه است.فلذا خواسته ها از این جهت در جامعه مهم می باشند که موضوع مطلوبیت قرار گرفتند.

 

هر جامعه، از نیازهایی تشکیل شده است.خواسته به نیازهایی گفته می شود که شهروندان می خواهند برای آن ها هزینه کنند.

خواسته: مدرک دانشگاهی----> هزینه: وقت/پول و...

کسی که به خواسته هایش دست نیابد ناراضی می شود.

داشته:

به مجموع کارکردهای نظام حاکم در هر سطح تحلیل یا مسئول بر می گردد که به شکل پاسخ ارائه می گردد.

جنس داشته، پاسخ(واکنش و انعکاس رفتاری ما به خواسته) می باشد.

لذا پاسخ به خواسته ارائه می شود.جنس داشته پاسخ می باشد.لذا پاسخ عملکرد و انعکاس ما به خواسته است.

پاسخ می تواند  از منظر امنیتی چند حالت اصلی داشته باشد:

1-     پاسخی که ناظر به تأمین خواسته هاست: مثلاً مردم می گویند می خواهیم در سرنوشت سیاسی – اجتماعی حضور مستقیم داشته باشیم. منجر به رضایت مندی می شود.

در پاره ای موارد بهترین پاسخ تأمین است.مثلاً در خانواده، فرزند می گوید که من دانشجو شده وبرای پیشرفت به کامپیوتر نیاز دارم.پدر می خرد.

2-    اقناع یا استدلال:

گاهی اوقات نمی توان خواسته را تأمین کرد مثلاً خواسته مشروع باشد یا اینکه نظام سیاسی در توانش نباشد که آنرا برآورده کند. در اینگونه موارد پاسخ ها از طریق اقناع و استدلال است که به دو دلیل امکان تحقّق ندارد( عملاً یا شرعاً و قانوناً)

همین جا چالش بین سیاست و امنیّت می باشد. لذا سیاستمدار می گوید که این خواسته نامشروع می باشد، لکن کارشناس امنیت به نتیجه می نگرد و می گوید که در هر حالتی نارضایتی ایجاد می کند.لذا کارشناس امنیتی می گوید در چنین موردی شما می بایست او را اقناع کنید و با استدلال موضوع را حل کنید. لذا در این بخش تبعات امنیتی مدّنظر می باشد.

نکته: هر کمبودی نارضایتی ایجاد نمی کند و هر داشته ای رضایت ایجاد نمی کند.مهم توجیه امر است

3-    توجیه:

در حالتی است که دو مورد بالا وجود نداشته باشد. اثر گذاری کمی دارد ولی در بسته پاسخ کارآ خواهد بود.

اینگونه نیست که پاسخ ها فقط از تامین به وجود آیند بلکه از دو راهکار بالا هم می تواند حاصل آید.اگر به داشته نظام تبدیل شود مفید خواهد بود.

قواعد خواسته:

1-    همواره بین خواسته و داشته فاصله وجود دارد. داشته ها محدود و خواسته ها نامحدود است. آنچه امنیت ساز است انطباق ایندو با هم نیست بلکه نزدیک کردن ایندو هست

2-    جنس خواسته افزاینده است.یعنی خواسته ها افزایش می یابند.فطرت انسان اینگونه می باشد.البته چنین موضوعی شاید خیلی چیز بدی نباشد.لذا خواسته می باید مدیریت شود:

2-1.جلوی افزایش لجام گسیخته خواسته. افزایش باید تدریجی باشد.

2-2.عدم کاهش اجباری خواسته ها: باچنین کاری از نظر امنیتی امنیت ایجاد می شود لکن پایداری ندارد و حتّی پایداری نظام را با مشکل مواجه می کند.

3-    تربیت امنیتی:

راهکار مهم مدیریتی که در این جا الگوی تربیت اسلامی منظور است که گفتمان اسلامی امنیت بر پایه تربیت است. اگر نسلی تربیت امنیتی شود میزان مقاومت آن دوام بیشتری خواهد داشت.

نظام های سیاسی پیشرفته به این مقوله واقف و اهتمام دارند.

مدیریت خواسته ها به ما می گوید که خواسته ها چگونه می تواند افزایش یابد که تبعات امنیتی نداشته باشد.در تمامی نظام ها چنین کاری انجام می شود لکن مهم چگونگی آن می باشد.

از نظر امنیتی گریزی از مدیریت خواسته ها نیست.

در حوزه جوامع، تربیت امنیّتی وجود دارد.

قواعد داشته ها:

1-    هر چه نظام سیاسی بتواند داشته ها را حداکثر کند کارآمدی بیشتر می شود.(اصل کارآمدی)

هر چه نظام بتواند با افزایش کارآمدی از طریق افزایش داشته امنیّت بالا می رود.چرا که میزان آستانه تحمّل بیشتر می شود.به عنوان مثال جلوگیری از فساد( هرچه فساد کمتر شود میزان کارآمدی بیشتر می شود)+ اهتمام به فناوری

هر چه بتوان در تحقّق خواسته ها از فناوری استفاده شود در تامین امنیت موفقتر خواهد بود.لذا اگر نظام سیاسی از فنّاوریها درست استفاده کند، پاسخگویی به نیازها بهتر و کاملتر خواهد بود

در گفتمان ایجابی: مدیریت خواسته + افزایش داشته ها

ضریب ایدئولوژیک:

مجموعه ارزشها و یا هنجارهایی هست که به صورت پیشینی پذیرفته شده اند ولذا به واسطه آنها برخی از خواسته ها یا مطرح نمی شوند یا میزان تأثیرگذاریشان کاهش می یابد و یا اینکه ضریب تأثیر داشته ها به واسطه آنها افزایش می یابد.

مقصود اصول و مبانی ای است که به صورت پیشینی مقبول شده اند/ مثلاً با تمامی مشکلات می گوید امام، اسلام و انقلاب و...مهم می باشند.ضریب ایدئولوژیک یک نظام دیگر شاید نژاد یا ملِّیت باشد.

هر نظامی ضریب ایدئولوژیک خاص خودش را دارد.

کارکرد ضریب ایدئولوژیک:

1-    هم خواسته را تعدیل می کند

2-    هم آستانه تحمّل را بالا می برد.

3-    ضریب ایدئولوژیک از جنس ایمان و وفاداری است.

ارزش امنیّتی ایدئولوژیک:

1-    تولید زمان:

ضریب برای هزینه کرد امنیّتی وضع نشده است.بلکه زمان برای امنیت سازی را افزایش می دهد.

هرکس باید کار خودش را بکند؛ خداوند کار خودش را می کند و مدیران هم کار خود.لذا ضریب ایدئولوژیک تولید زمان می کندنه اینکه از آن برای مدیریت استفاده کنیم.بنابراین ضریب ایدئولوژیک رافع مسئولیت نیست بلکه برای اینست که پشتکار بیشتر شود.

در هنگام بحران مهم ترین فاکتور زمان است. زمان بسیار ارزشمند برای نظام های سیاسی می باشد.

فرصت می دهد که بروی نارضایتی را به رضایت تبدیل کنی.

2-    موضوع تقویت است:

باید مدام بازتولید شود.که نسل جدید امام خمینی را دوست داشته باشد.اگر این کار را نکنیم انتقال ارزش ها صورت نگرفته است، زمین می خوریم.یکی از رسالتهای اصلی نظام های سیاسی عدم مجادله مستقیم در ضریب ایدئولوژیک است.

هالیوود با انیمیشن سازی و فیلم ارزشهای لیبرالی را در نظام بین الملل تزریق می کند.تا نظام بین الملل به صورت امر پیشینی پذیرفته شود. اگر کسی اسمش هنوز کار می کند زنده است( جزء میراث است)

مثلاً فتنه 88 رخ داد؛ اولاً می بایست کاری می کردیم که چنین فتنه ای شکل نگیرد و این نشان از نوعی ضعف در نظام مدیریتی بود.

لذا برای نسل های جدید می بایست ضریب ایدئولوژیک را باز تولید کرد.امام خمینی می باید برای نسل جوان در عالم جهانی شدن تبیین گردد.

یکی از ویژگی های نظام ها اینستکه در بحث ایدئولوژیک اصلاً کوتاه نمی آیند و حاضر به مذاکره نیستند.

لذا می بایست ضریب ایدئولوژیک در روند تاریخشان بازتولید گردد.

گاهی اوقات افزودن خواسته براساس طرح و برنامه می باشد و یاگاهی ممکن است ایدئولوژی اش همین باشد و بگوید که حق این است که اینگونه باشد.

ضریب ایدئولوژیک، شورش و جنبش و... را به تأخیر می اندازد.