آمایش سرزمین مبنای سیاست های ملّی و امنیتی
مطالعات غربی چه در تحلیل و چه در اقدام پدیده ها و مفاهیم و گزاره های علوم انسانی به علم جغرافیا رسیده اند.برای تحلیل سیاست های دولت در تمام عرصه ها باید سیاست ها را بر مبنای مکان آنها مورد تحلیل قرار داد. محورهای این بحث در زمینه امنیت ملی شامل موارد ذیل است:
- جغرافیای فرهنگی
- جغرافیای سیاسی
- جغرافیای اقتصادی
- جغرافیای اقلیمی
- جغرافیای کشاورزی
- جغرافیای اجتماعی
- جغرافیای شهری
- جغرافیای روستایی
- جغرافیای عشایر
- جغرافیای زیست محیطی
- جغرافیای تاریخی
- جغرافیای خدمت
- جغرافیای جرم
- جغرافیای روانی
- جغرافیای ورزش
- جغرافیای بهداشت
- جغرافیای فقر
- جغرافیای توریسم(ژئو توریسم)
- جغرافیای قومی
- جغرافیای توسعه
- جغرافیای سکونت
- جغرافیای عمرانی
در ایران مطالعات آمایش سرزمین به قبل از انقلاب بر میگردد.تا قبل از انقلاب شش دوره آمایش سرزمین داشته ایم که به واسطه نفوذ فرانسوی ها که متاثر از نفوذ فرح دیبا(همسر شاه معدوم)، الگوهای فرانسوی آمایش در دستور کار قرار می گرفت.اما به واسطه رقابت امریکایی ها و فرانسوی ها عملاً در اجرا چیزی صورت نگرفت.پس از انقلاب تا سال 84 اقداماتی در زمینه آمایش صورت گرفت که عملاً 5 یا 6 استان مورد شناسایی صد درصدی قرار گرفت.با روی کارآمدن دولت نهم به واسطه حذف سازمان برنامه و بودجه کارگروه آمایش سرزمین برنامه و بودجه نیز معدوم گشت.
الزامات و ضرورت آمایش سرزمین در سیاست ها:
هر دولتی مقداری بودجه دارد که موظف است آنها را در مدت یکسال صرف کارویژه های پیش بینی شده نماید.
از آنجا که عمل بدون نقشه راه و نقشه راه بدون شناسایی محیط ممکن نیست و عملا سیاست ها را به ورطه نابودی می کشاند، یک دولت قبل از همه چیز باید شناسایی کند که کشورش چه خصوصیاتی دارد.چه مزیت نسبی هر نقطه دارد. نقطه نقطه مملکت با چه تهدید ها و فرصت هایی روبرو هست؟ خصوصیات فرهنگی این نقطه(خیلی ریز) چیست؟ خدمات دولت در این منطقه تا چه حد بوده و.... که گوشه ای از محورهای آن در بالا لیست شده است.
آمایش سرزمین ابزار تحقق عدالت اجتماعی می باشد و عدالت اجتماعی مبنای امنیت خصوصا امنیت در نقاط حاشیه ای(مرزها و نقاط کمتر توسعه یافته) می باشد.سیاستگذاری و تصمیم گیری در سطح ملّی و محلّی بدون آمایش سرزمین آب در هاون کوبیدن است.
تربیت تروریست در مناطق مرزی کشور که چند سالی است رونق گرفته به مقدار کمی به ترویج ایدئولوژی ضد حکومت شیعی بر می گردد. زمینه و بستر لازم در ایجاد ناامنی را عدم عدالت اجتماعی یا عدم احساس عدالت اجتماعی فراهم می کند.
اگر مغز یک سلفی یا تجزیه طلب را بشکافی ممکن است 10 درصد آموزه های وهابیت یا تجزیه طلبی در آن جا داشته باشد.اکثر این مغز را فکر عدم رعایت عدالت و تکرار می کنم احساس محرومیت نسبی پر کرده است.
خیلی اوقات دولت می خواهد کار کند امّا نمی داند از کجا شروع کند.کجا زیربنایی تر و حیاتی تر است ؟کجا مهم تر است؟ کجا جنبه تشریفاتی دارد؟ کجا وضعیت عادی تری دارد؟ هر نقطه چه استعدادهایی دارد و چه کارهایی صورت گرفته است؟
Gisابزار جدید آمایش سرزمین:
امروزه مجموعه داده ها در مورد یک نقطه را در ابزاری به نام gisطبقه بندی می کنند.این نرم افزار که ترجمه فارسی اش سیستم اطلاعات جغرافیایی می شود از لایه های گوناگونی تشکیل شده که مقداری شاخه های اصلی اش در بالا آمده است.هنگامی که فرد تصمیم ساز یا تصمیم گیر بخواهد در مورد نقطه ای به نام z تحلیلی ارائه دهد روی نقطه کلیک می کند و لایه های مختلف شروع به باز شدن می کند(مطابق شکل ذیل) و فرد تصمیم گیر بر مبنای ضرب اطلاعات شروع به تحلیل یا تصمیم گیری می کند.
